Wichrowe Wzgórza (reż. A. Arnold, 2011)

Siostry Bronte nie mają szczęścia do ostatnich ekranizacji swoich największych powieści. Niedawno narzekałam na Jane Eyre teraz będę narzekać na Wichrowe Wzgórza. Z tych książek bardziej podobała mi się ta pierwsza, ale po ekranizacji Wichrowych Wzgórz też się wiele spodziewałam i znów się zawiodłam. Andrea Arnold, która wyreżyserowała ten film, jest twórczynią znakomitego Fish Tank, opowiadającego o tym jak samotna i zagubiona dziewczyna z angielskiego blokowiska pocieszenie odnajduje w tańcu, do którego za grosz nie ma talentu. Również poprzedni jej film, Red Road był głęboko zaangażowany społecznie. Można się więc było spodziewać, że ekranizacja klasycznej prozy Bronte będzie odbiegać od filmów kostiumowych, do których przyzwyczaiła nas kinematografia. Nie spodziewałam się jednak, że tak utalentowana reżyserka nakręci film, na którym będzie mi się chciało po prostu spać.

Ryzykowne były już decyzje obsadowe. Kaya Scodelario w głównej roli żeńskiej wzbudziła wielkie oczekiwania fanów, którzy pokochali ją za rolę w serialu Skins. Z kolei obsadzenie w roli jej wybranka, Heathcliffa, czarnoskórego debiutanta Jamesa Howsona, wywołało mnóstwo głosów sprzeciwu. W książce nie jest co prawda określone dokładnie jakiego koloru skórę ma Heathcliff ale z tego co pamiętam na pewno nie jest to kolor czarny. Pada natomiast określenie Cygan. Jestem więc w stanie zrozumieć oburzenie fanów książki, ale ich zdania nie podzielam. Istnieje coś takiego jak wizja reżyserska i Arnold, co wyjdzie w dalszej części tej recenzji, wizję miała szalenie oryginalną, ale tym samym wniosła coś nowego do dosyć skostniałego sposobu przenoszenia literatury na duży ekran, który nie znajduje zbyt wiele miejsca na reżyserską interpretacje. Dzięki temu jej ekranizacja jest inna niż wszystkie dotychczasowe i choć ich nie widziałam, to niestety obawiam się że jest to wizja zbyt artystyczna, by zadowolić gusta publiczności.

Scodelario i Howson rozczarowują. Może dlatego, że są zbyt krótko na ekranie i nie mogą w pełni rozwinąć skrzydeł. Niemal ¾ filmu skupia się bowiem na dzieciństwie Kathy i Heathcliffa. Cały film ukradła dla siebie odtwórczyni roli młodej Kathy, Shannon Beer. Przyjdzie nam więc jeszcze poczekać na prawdziwie główną i wielką rolę Effy ze Skins. Zresztą ten film nie jest o postaci kobiecej. Głównym bohaterem reżyserka uczyniła bowiem Heathcliffa, poniżanego, pogardzanego, będącego dla rodziny Earnshaw nikim więcej poza znajdą, którą mogą wykorzystać jako siłę roboczą. Nadanie Heathcliffowi twarzy czarnoskórego aktora wydaje się być wyraźnym sygnałem, że o jego sytuacji mamy myśleć w kontekście rasizmu. Bohater przez większą część filmu snuje się na ekranie, wyładowując swoją złość na zwierzętach – a to pies, a to królik – zadawanie im cierpienia jest dla niego jak ukojenie własnego. Arnold przypomniała tym samym, czemu książka w momencie swego powstania była uważana za kontrowersyjną i niezwykle brutalną w opisie. Heathcliff jest bowiem bohaterem złym do szpiku kości, ale przez Arnold w pewnym sensie usprawiedliwionym. Ekranizacje podobnej literatury rzadko są tak przygnębiające i ponure, ale sądzę, że udało się wydobyć esencję książki (również dzięki wrażeniu naturalizmu, który udało się uzyskać kręcąc kamerą „z ręki”). Szkoda tylko, że film kończy się mniej więcej w 2/3 książki, bo to w dalszej jej części Heathcliff dokonuje prawdziwie okrutnych czynów.

Wichrowe Wzgórza w interpretacji angielskiej reżyserki są trudne do oglądania. To film epatujący brzydotą i przemocą, zrealizowany w surowej poetyce. Na ekranie niewiele się dzieje, a jeszcze mniej mówi. W pierwszej części widać przynajmniej rodzącą się między młodymi bohaterami wzajemną fascynację, a w pamięć zapada scena lizania przez Kathy ran Heathcliffa (choć zwierzęce zachowania tej pary trochę odpychają). W „dorosłej” części, która jest strasznie „poszatkowana” względem powieści i wręcz niezrozumiała, brakuje emocji, namiętności czy jakiegokolwiek innego uczucia między bohaterami. Źle robi też uboga liczba dialogów, które zmusiły by nas przynajmniej do zachowania przytomności umysłu i skupienia się. Zdjęcia opuszczonych wrzosowisk, odgłosy natury zamiast muzyki, zamglony obraz – wszystko to jest ładne i zasługuje na uznanie, ale właśnie na tym zamiast na fabule skupia się ten film, co skutkuje po prostu nudą. Atrakcyjność obrazu nigdy nie zrekompensuje wątpliwej jakości scenariusza. Cóż mi po nowatorskim podejściu skoro film po prostu niemiłosiernie się dłuży?

Chciałabym mieć tak pięknie wydane Wichrowe Wzgórza na swojej półce

 Wcale jednak nie odradzam oglądania, bo jak zawsze w przypadku filmów kontrowersyjnych, uważam, że na własne oczy należy się przekonać, czemu sobie tę kontrowersję zawdzięczają. Jestem jednak wręcz pewna, że mało któremu czytelnikowi powieści Emily Bronte ta ekranizacja przypadnie do gustu.

Moja ocena filmu to tylko 4/10.