Sesje (reż. B. Lewin, 2012)

Ostatnio w kinie możemy zaobserwować może nie wysyp, ale wzrost liczby filmów o niepełnosprawnych. Po optymistycznych Nietykalnych, we Francji święci triumfy Rust and Bone, o kobiecie, która traci obydwie nogi (wcześniej mieliśmy jeszcze m.in Motyl i skafander), a ubiegłoroczny festiwal Sundance podbiły Sesje, które w końcu trafiły i do polskich kin.

Sesje oparte są o prawdziwą historię. Reżyser filmu, Ben Lewin, w wieku 6 lat zachorował na polio, czyli ostre porażenie ciała. Udało mu się jednak wyleczyć na tyle, by mógł normalnie funkcjonować. W roku 2006 trafił na opublikowany po raz pierwszy w The Sun w 1990 roku, artykuł „Spotkania z sekssurogatką”, autorstwa chorego na polio Marka O’Briena. Przejmujące wyznania poety i dziennikarza, który nie miał w życiu tyle szczęścia co on, stały się dla Lewina podstawą do napisania scenariusza do filmu. 

Jego bohater, Mark O’Brien, oprócz tego, że jego ciało jest sparaliżowane, nie może też samodzielnie oddychać. Robi to za niego tzw. żelazne płuco, które przypomina kosmiczną kapsułę. A po trosze i trumnę. Mark może przebywać poza nią maksymalnie 3-4 godziny. Nie tkwi jednak zamknięty w domu. Udało mu się m.in. skończyć studia. Przemieszcza się z pomocą opiekunów na specjalnym łóżku. Trudno wyobrazić sobie, jak przygnębiające musi być takie życie. Mark marzy o miłości, bliskości drugiej osoby. I o seksie, którego, mając 38 lat, nigdy jeszcze nie doświadczył. Z jednej strony, z powodu swoich ograniczeń fizycznych, z drugiej zaś, z powodu ograniczeń tkwiących w jego umyśle, które zakorzenili w nim rodzice i głęboka wiara w Boga. Mark przyjmuje to, co zesłał mu los, uważając, że widocznie nie zasługuje na nic więcej. Wbrew pozorom do życia podchodzi jednak z humorem, obracając w żart każde swoje niepowodzenie.

Przychodzi jednak moment, w którym Mark postanawia zawalczyć o swoje życie erotyczne. Zaczyna tytułowe sesje z seksterapuetką, Cheryl, która ma zadanie oswoić go z własną seksualnością (Mark, jak sam rozbrajająco przyznaje, nie widział swojego penisa od 30 lat) i przeżyć z nim, jak zostaje określone w filmie, „pełną penetrację”. Pokazać się nago kobiecie z którą ma się uprawiać seks, to zupełnie co innego niż być nagim w towarzystwie opiekunek czy pielęgniarzy. Początkowo zawstydzony i jednocześnie podniecony do tego stopnia, że niemalże samo towarzystwo nagiej kobiety w łóżku owocuje jego wytryskiem, Mark przekonuje się, że seks nie jest niczym strasznym, ani zastrzeżonym dla zdrowych. A wszystko to dzięki Cheryl, która podchodzi do niego z czułością i delikatnością, stopniowo przełamując jego kolejne bariery. Choć może się to wydawać wulgarne, oglądanie tego specyficznego seksu w wykonaniu Marka i Cheryl nie gorszy, nie budzi kontrowersji. To nie jest pornografia (znamienne zresztą, że tylko Cheryl widzimy całą nagą). Wręcz przeciwnie, ogląda się to niemalże z łezką w oku, uświadamiając sobie, ile dla Marka musiało znaczyć te kilka chwil. Jeśli Bestie z południowych krain są filmem nastrajającym optymistycznie, to nie wiem w takim razie jak określić Sesje. To dla mnie bardzo pozytywny, podnoszący na duchu film. Przede wszystkim chyba przywracający wiarę w ludzi, bo okazuje się, że niepełnosprawność nie musi wykluczać miłości. Jeśli jesteś dobrym człowiekiem, zarażasz swoim optymizmem i dystansem do siebie, to taki szczegół jak to, że nie możesz wstać z łóżka, przestaje mieć znaczenie. Bo zawsze znajdą się tacy ludzie, którzy oprócz ciała zauważą w tobie też człowieka.

Jednak samo przesłanie pewnie nie wystarczyłoby, żebym tak się Sesjami zachwyciła. Ten film jest po prostu dobrze nakręcony. Nie ma dłużyzn, historia nie jest przeciągana w nieskończoność, a opowieść jest świetnie budowana poprzez montaż. Poza tym siłą filmu są dialogi. Ale przede wszystkim na oklaski zasługują aktorzy. John Hawkes, do tej pory znany z drugoplanowych ról w niezależnych filmach (Do szpiku kości, Marta Marcy May Marlene), tym razem bryluje na ekranie, mając możliwość grania jedynie twarzą i głosem, co wychodzi mu świetnie. Ogromna szkoda, że jego kreacja nie została doceniona żadnymi nagrodami. Z kolei dawno niewidziana Helen Hunt gra w dużej mierze własną nagością. Jednak nie można powiedzieć, że jej kreacja doceniana jest tylko za odwagę. Oglądając film, miałam wrażenie, że o ile Hawkes wyraźnie grał, udawał swojego bohatera (choć robił to po mistrzowsku), Hunt była bardzo naturalna, jakby jej postać faktycznie była nią. Trzeba jeszcze powiedzieć o Williamie H. Macy (kazus podobny do Hawkesa, aktor znany głównie z ról drugoplanowych, a ostatnio z serialu Shameless), który wciela się w rolę wyluzowanego księdza, który staje się powiernikiem i przyjacielem Marka. Nie wiem, na ile ta postać jest prawdziwa, ale trudno się nie uśmiechnąć, kiedy Bóg reprezentowany przez ojca Brendana okazuje się być Bogiem z ludzką twarzą, rozumiejącym seksualne potrzeby swoich wyznawców. Ksiądz z którym można porozmawiać o przedwczesnym wytrysku i jednoczesnym orgazmie to zaiste anioł, nie ksiądz. Choć trzeba przyznać, że ten element filmu jest nadmiernie przesłodzony, samo wprzęgnięcie kwestii wiary w film o seksie wydaje mi się być ciekawym, przemyślanym zabiegiem. Na pewno jest w tym większy przekaz i nie bez powodów pokazana jest w filmie rytualna kąpiel nagiej Cheryl przechodzącej na judaizm, podczas której towarzysząca jej Żydówka mówi, że w judaizmie ludzie nie powinni wstydzić się swojego ciała, jak mają to wpojone wyznawcy chrześcijaństwa. Sednem filmu w kontekście tej sceny wydaje się więc stwierdzenie, że wszelkie nasze ograniczenia tak naprawdę rodzą się z wiary. Pytanie, czy Lewin przemyca tu jakąś własną ideologię. Wystarczy rzucić okiem na jego biogram, by wiedzieć, że tak. Sam jest bowiem Żydem. Warto więc tym samym docenić, że napisał tak ciepłą i ludzką postać księdza katolickiego, pokazując, że i ta religia może mieć swoje pozytywne oblicze.

Sesje to bardzo nietypowa historia, jakiej jeszcze w kinie nie było. A przynajmniej nie w kinie mainstreamowym (bo choć to film niezależny to jednak trafia do bardzo szerokiej dystrybucji). Dla mnie jest to jeden z najciekawszych filmów, jakie ostatnio oglądałam. Polecam wszystkim, którzy szukają w kinie czegoś świeżego i optymistycznego.

Moja ocena: 8/10