Mroczne cienie (reż. T. Burton, 2012)

Tim Burton nie podniósł się jeszcze po ewidentnej porażce odniesionej przy okazji Alicji w Krainie Czarów. Jego najnowszy film nie jest zjawiskowy, oryginalny, nie porywa, nie powala na kolana – wręcz przeciwnie – jest przewidywalny, nie wciąga i momentami się dłuży.

Mroczne cienie są remakiem serialu telewizyjnego pod tym samym tytułem, emitowanego w latach 1966–1971. Głównym bohaterem jest Barnabas Collins, wampir, który przespał w trumnie 200 lat. Przypadkowo powstawszy z martwych odnajduje swoją rodzinę i ze smutkiem odkrywa, że popadła ona w finansowe tarapaty. Film w zasadzie skupia się na przywróceniu rezydencji Collinsów jej dawnego blasku i na odbudowaniu rodzinnej firmy zajmującej się połowem i przetwórstwem ryb. Żeby osiągnąć to drugie, Barnabas przede wszystkim musi się zmierzyć z piękną wiedźmą Angelique, która zresztą to zamieniła go w wampira i z którą to łączyło go kiedyś uczucie.

To, co przede wszystkim udało się Burtonowi to odtworzenie klimatu lat 70. – jest obecny wyraźnie w strojach, ale przede wszystkim w muzyce, która jest naprawdę fenomenalna (na plan udało się ściągnąć nawet zespół Alice Cooper, niezwykle popularny w tamtym czasie). Czołówce filmu, kiedy bladolica, tajemnicza Vicky jedzie do posiadłości Collinsów, by zostać tam guwernantką, towarzyszy na przykład cudowna piosenka Nights In White Satin. Scena zdaje się być zapowiedzią bardzo dobrego filmu utrzymanego w gotyckim klimacie. I rzeczywiście, dalej jest ciemny las, a w nim spowita mrokiem posiadłość, zamieszkiwana nie tylko przez nietuzinkową rodzinkę, ale i przez duchy. Ale wcale nie jest bardzo dobrze.

Zderzenie przeszłości z teraźniejszością jest zawsze doskonałym materiałem na komedię, tutaj nie wykorzystano potencjału, jaki tkwił w tym istotnym punkcie fabuły. Barnabas nadzwyczaj szybko zaaklimatyzował się w rzeczywistości o 200 lat późniejszej od czasów, w których przyszło mu żyć. Z komediowym talentem Johnny’ego Deppa trzeba to było bardziej wykorzystać. Co do samego aktora, Mroczne cienie są głównie popisem jego talentu. Oczywiście, nie jestem na tyle ślepo zapatrzona w Deppa by nie dostrzec, że gra on przeważnie nie tylko podobne postaci (nie tylko u Burtona) ale i gra wszędzie w bardzo podobny sposób, operując sprawdzonym zestawem min, grymasów i spojrzeń. Tyle, że ja to kupuję, mnie to bierze i kolejna niby taka sama rola Deppa mi jak najbardziej odpowiada. Oczywiście, Johnny powinien czym prędzej zagrać w czymś co będzie zaprzeczeniem jego dotychczasowego emploi (czy to słowo ma polski odpowiednik?), zgarnąć za to Oscara i mieć z głowy udowodnienie światu, że może i potrafi zagrać wszystko. Ale jeśli jego wybór jest taki, a nie inny to ja naprawdę nie mam nic przeciwko dalszej współpracy z Burtonem. Burton to Depp i Helena Bonham-Carter i niech tak zostanie. Poza tym, dlaczego nikt się nie czepia, że muzykę Burtonowi pisze ciągle Elfman a kostiumy robi Coleen Atwood?  Choć rzeczywiście, dla eksperymentu mógłby się na chwilę z Deppem i żoną rozstać (co prawda robi to w nadchodzącym Frankenweenie, ale to animacja) i zobaczyć co by wyszło ze współpracy z inną ekipą.

Poza Barnabasem, który swoim stylem bycia (i życia) przywraca wiarę w wampiry, w Mrocznych cieniach występuje cała galeria oryginalnych postaci. Tyle, że trochę zabrakło kreatywności w przy ich projektowaniu– mogli być bardziej udziwnieni, zakręceni, groteskowi…Barnabas też jest niestety jednowymiarowy, zbyt zwyczajny w porównaniu z dotychczasowymi ekscentrykami, których grywał Depp u Burtona. Niewykorzystany został do końca potencjał tkwiący w Chloe Moritz, świetnej w roli zbuntowanej lolitki (ona wyrośnie na seksbombę). Na ekranie było jej zdecydowanie za mało, zważywszy na fakt, że sceny z jej udziałem były jednymi z najbardziej interesujących. Najbardziej cieszy jednak obecność Michelle Pfeiffer – dawno nie widzianej, rzadko grającej. Nie dość, że wygląda zjawiskowo, to gra świetnie, choć jej postać nie jest może szczególnie skomplikowana, ale jest połączeniem delikatności i siły. Generalnie, skompletowanie bardzo ciekawej obsady jest największym sukcesem reżysera i największym atutem filmu. Tyle, że tak jak opery mydlane są mdłe m. in. z powodu powierzchownego traktowania postaci, tak i Mroczne cienie są przez to mdłe, a to chyba jednak nie było zamierzone. Reżyser tym razem postawił przede wszystkim na efekciarstwo, którego tym razem jest u niego za dużo. Nie powiem, pękająca twarz Evy Green zrobiła na mnie wrażenie, bo grafika i zdjęcia stoją na bardzo wysokim poziomie, ale film nie może być jedynie ładny wizualnie.

Mroczne cienie jednak spełniają swoją rolę i są tym czym z założenia były w telewizji – parodią wspomnianej opery mydlanej. Oglądając, mamy wrażenie przesady, przerysowania postaci, nadekspresyjnej gry, zwłaszcza Evy Green, ale wiemy, że to nie przypadek tylko przyjęta konwencja. Oczywiście, wiemy, jeśli wiemy na co poszliśmy, bo dla widza przypadkowego może to być irytujące. Zwłaszcza że Chloe na końcu okazuje się być wilkołakiem– chciałoby się powiedzieć „seriously, a werewolf”? Gdyby ten film był na serio taki nadmiar abstrakcji byłby dla mnie nie do przyjęcia, ale to tylko kolejna kpina z telenowel, w których nie takie rzeczy się przecież dzieją…Od początku należy podejść do tego filmu jako do parodii, a seans będzie całkiem przyjemny.

Niemniej, reżyser nie zdecydował się do kogo kieruje film, to widać i to drażni. Na moim seansie dzieciaki śmiały się ze scen, kiedy Johnny-Barnabas zakamuflowany śpi sobie w szafce z bielizną ukrywając się przed słonecznym światłem dnia i z wielu podobnych. Z kolei nastolatki nie mogły dojść do siebie po scenie, w której dr Hofmann a więc Helena Bonham-Carter dobiera się do spodni Barnabasa (co się dzieje dalej możemy się tylko domyślać), a starsi widzowie, kiedy odkrywają wraz z Barnabasem analogię miedzy Mefistofelesem a McDonaldem. Zważywszy na to, że dzieci śmiały się najczęściej wynika z tego, że Burton zrobił film dla dzieci. Serial nie był jednak dla dzieci. Wyszła mu bajka z humorem na poziomie dziesięciolatków, ale ze scenami dla dorosłych – ktoś tu się nie zdecydował. Z drugiej strony, jeśli miała to być parodia na Zmierzch  i modę na wampiry to się udało. Mimo wszystko film stara się być bardziej komediowy niż jest, i z kolei jest za mało mroczny niż mógłby. Wychodzi na to, że po prostu jest dziwny, bo burtonowski. A może burtonowski bo dziwny…

Mrocznymi cieniami Burton daje dowód na to, że nie idzie naprzód, ale stoi w miejscu, a może wręcz uwstecznia się. Pytanie jakie się nasuwa wobec tego, to czy Burton się kończy. Reżyser od dawna nie zrobił nic całkowicie autorskiego, bo i Sweeney Todd był oparty na książce i sztuce (zresztą moim zdaniem to jego ostatnie prawie bez zarzutu dzieło), podobnie jak Charlie i fabryka czekolady i Alicja… na podstawie powieści, a teraz Mroczne cienie na podstawie serialu. I nadchodzący animowany Frankeweenie,  który jest pomysłem własnym, ale zupełnie nie nowym. Całe szczęście, w twórczości Burtona mam jeszcze zaległości: Sok z żuka, Ed Wood  i Duża ryba przede mną.

Moja ocena to 6/10.