Marilyn. Żyć i umrzeć z miłości (A. Signiorini, Świat Książki, 2012)

O Marilyn – pół prawdą, pół fikcją

Bohaterki tej książki nie trzeba nikomu przedstawiać. Marilyn Monroe jest dziś nie tylko znana jako aktorka, ale chyba nawet bardziej jako najsłynniejsza blondynka świata, symbol seksu, ikona popkultury. I osoba, której śmierć jest jedną z najbardziej niewyjaśnionych śmierci w historii.

Marilyn fascynuje artystów, fotografów, literatów i filmowców. A ponieważ jej postać owiana jest wciąż jeszcze aurą tajemnicy i niejednoznaczności, wszystko z metką „Marilyn” znajduje odbiorców. Kolejną książkę o aktorce napisał Alfonso Signiorini, włoski dziennikarz, zajmujący się komentowaniem życia ludzi show-biznesu. Niestety, fabularyzowana biografia Marilyn spod jego pióra niebezpiecznie ociera się o tanią publicystykę z magazynów typu people, zajmujących się życiem sławnych i bogatych.

W swojej książce Signiorini sięga aż do korzeni Marilyn – pierwsze strony poświęca jej matce i babce, obydwu niezrównoważonym psychicznie. Potem opisuje jej dzieciństwo, w którym upatruje źródeł jej późniejszej niestabilności emocjonalnej. Te fragmenty są najmocniejszą stroną książki. Historia dziewczynki, która dla swojej rodziny była zbędnym bagażem i która musiała z tego powodu bardzo szybko dorosnąć, porusza i z miejsca nastawia pozytywnie do bohaterki. Dalsze rozdziały książki są odbiciem kolejnych rozdziałów w życiu Marilyn, wyznaczanych przez następnych mężów i kochanków. Autor pomiędzy wierszami stawia teorię, że Marilyn pragnęła być za wszelką cenę kochana, ale sama kochać nie potrafiła i to doprowadziło do jej tragicznego końca. Zdaniem autora bezpośrednim impulsem do odebrania sobie przez Marilyn życia był niemożliwy związek z Johnem Kennedym, jedynym mężczyzną, którego naprawdę pokochała. Ta biografia jest więc bardzo wybiórcza – skupia się na miłościach i romansach aktorki, niewiele miejsca poświęcając jej karierze filmowej. Autor eksponuje też wiele wątków iście „tabloidowych” jak np. konflikt Marilyn z Joan Crawford czy niechęć do niej ze strony Vivien Leigh. Pominiętych jest wiele interesujących wątków jak np. terapia psychiatryczna u Ralpha Greensona, którą obszernie opisał Michel Schneider w „Ostatnich seansach”, radość aktorki ze spotkania na planie z Clarkiem Gablem, którego była ogromną fanką od najmłodszych lat, czy kilkanaście poronień, które zaliczyła. Autor wspomina mimochodem o jednym, ostatnim i zamiast podjąć ten temat, który dla wielu czytelników może być nagłym szokiem, porzuca go. Większość wątków jest zresztą traktowanych bardzo powierzchownie.

Signiorini przychyla się do stereotypu seksbomby, do jakiego sprowadzono Normę Jean Baker, gdy stała się słynną Marilyn Monroe. Z książki wyłania się obraz kobiety uzależnionej od seksu, zakochującej się w niemal każdym nowopoznanym mężczyźnie i zmieniającej ich jak rękawiczki. Kobiety lekkich obyczajów, żeby nie powiedzieć dziwki. Tego autorowi wybaczyć się nie da. Wydaje on wyrok dla Marilyn bardzo krzywdzący, bo nawet jeśli w istocie była ona rozwiązła, autor zapomina, że było to zachowanie podszyte lękiem przed samotnością i mające dać jej coś więcej niż chwilową przyjemność.

Marilyn w książce Signioriniego nie do końca jest tą Marilyn, którą znamy z licznych innych publikacji. Owszem, jest zagubiona, ale autor nie oddaje w pełni jej smutku, przepełniającej ją melancholii, towarzyszącego jej u schyłku życia strachu. Pokazuje jednak na szczęście, to co było dla niej charakterystyczne – przyjmowanie pewnych póz, granie wielkiej diwy, podczas gdy w środku nie była zadowolona ze swego życia.

Jak przystało na biografię zbeletryzowaną, do faktów z życia Marilyn autor dopisał własne dialogi. Brakuje w tej książce spisu źródeł, z których korzystał, co pomogłoby je uwiarygodnić. Generalnie jednak wydaje się, że oddają one osobowość Marilyn. Znając jej historię można sobie wyobrażać, że dane sytuacje rzeczywiście wyglądały tak, jak przedstawia je autor. Nie wiem jednak, czy nie lepsze w przypadku pisania o gwiazdach jest relacjonowanie samych faktów – bezstronne, niezaangażowane, zostawiające interpretacje czytelnikowi. Ten, kto podejmuje się opisania życia gwiazdy w formie powieści, wystawia się na duże ryzyko. Opłaciło się ono Joyce Carol Oates, która za opowiadającą o Marilyn „Blondynkę” została wyróżniona nominacją do nagrody Pulitzera. Książka włoskiego dziennikarza podobnego sukcesu jednak nie odniesie, bo nie wnosi do tematu życia i śmierci Marilyn nic nowego. Została napisana, a już na pewno wydana, moim zdaniem, zupełnie bez celu. Fani Marilyn nie znajdą w niej nic nowego, a mogą się lekko zirytować. Z kolei ci, dla których Marilyn to tylko piękna kobieta spoglądająca z kalendarzy, kubków i okładek zeszytów, poznają jej bardzo spłyconą historię, która dramat życia i śmierci tej kobiety sprowadza jedynie do nieudanych wyborów miłosnych. Opowieść o pięknej, ale nieszczęśliwej aktorce, która przez całe życie nie potrafiła kochać, a kiedy już jej się to udało, nie mogła być ze swoim ukochanym, zostałaby odebrana zdecydowanie lepiej, gdyby aktorce nie przypisano twarzy ikony światowego kina, o której wiadomo już dziś znacznie więcej ponad to, co przedstawia nam Signiorini. Nie można jednak zaprzeczyć słowom wydawcy, że książka jest wciągająca. Czyta się ją bardzo szybko i z niesłabnącym wraz z kolejnymi stronami zainteresowaniem, które będzie tym większe, im słabiej znamy biografię gwiazdy. Lekturze sprzyja też przystępny język. Ale to wszystko czyni z niej tylko niewiele ponad dobre czytadło, a taka kobieta jak Marilyn zasługuje zdecydowanie na dużo więcej.

Moja ocena to 5/10.

Recenzja ukazała się na portalu Lubimy Czytać.